Türkiye genç ve dinamik nüfusu ile perakendecilik alanında gösterdiği performansla son 10 yıldır yabancı yatırımcıların öncelikli pazarlarından biri konumundaydı. Sektörün son iki yıldır bu konumundan uzaklaştığını gözlemliyoruz. Türk markalarıyla rekabetin zorlaşması, yabancı perakendecilerin Türk pazarından çıkması sonucunu doğuruyor.  Yabancı markaların Türkiye’den çıkma kararlarının genellike iki sebebi olduğunu görüyoruz. Öncelikle Türkiye’de üretim yaptıracak kapasiteye ulaşamayan markalar yerel markalarla rekabet edemiyor. Fast fashion anlayışı içinde yerel mağazalar 15 günde vitrinlerini yenilerken, ithal malların gümrük süreçleri yabancı markalara aynı hızda ürün yenileme izni vermiyor. İkinci olarak gümrük vergisi yüklerinin maliyetleri artırması, kira giderleriyle birlikte sabit maliyetlerin karlılığı engellemesi yabancı markaların rekabetçiliğine zarar veriyor. 

Perakende sektöründeki fırsat ve tehditleri değerlendirirken, sektörü geleneksel, organize, gıda ve gıda dışı kategorilerinin tamamı için analiz edeceğiz. Gıda ve gıda dışı eğilimlerde, ekonomik gelişmeler ışığında farklılıklar yaşansa da, sektör; tüketici eğilimleri, karlılık ve büyüme gibi temel ortak parametrelerle değerlendirilmiş olacak.

FIRSATLAR

• Perakende sektörü, teknolojiyi en iyi anlayan, yönlendiren, yöneten ve kullanan kuşaklar olan Y ve Z kuşağının davranışlarına göre şekilleniyor. Hala zaman varken teknolojinin olanaklarını tüketiciye ulaşmak ve deneyimi geliştirmek için etkin kullanmak, sektörün önündeki en önemli fırsat olarak görünüyor.

• E-ticaret alanında büyük fırsatlar dönemi devam ediyor. İnternet tüketicisi sayısının hala düşük bir düzeyde seyretmesi, ulaşılacak çok büyük bir potansiyel müşteri kitlesi olduğunu gösteriyor.

• E-ticaret alanında yapılacak yatırımlar perakendecilerin operasyonel maliyetlerini düşürmek açısından da bir fırsat yaratıyor.

• Müşteriye özel hizmetler yapılandırmak, fiziksel veya sanal mağazadan içeri giren her bir müşteriye “mükemmel alışveriş deneyimi” yaşatmak, perakende sektöründe hala tam olarak değerlendirilmemiş bir fırsat.

• Müşteri yüksek indirim marketlerine girerken beklentilerini fiyat düzeyine çekiyor. Hizmete değil fiyata odaklanıyor. Buna rağmen kaliteli ve özel bir servis alması, müşteri sadakatini artırmak için önemli bir fırsat.

• Müşteri sadakatini artırmak için çalışan sadakatini oluşturmuş olmak çok önemli. Çalışan sirkülasyonunun oldukça yüksek seyrettiği perakende sektöründe, çalışana yönelik tüm yatırımlar geleceğe yönelik bir fırsat barındırıyor.

• Nitelikli işgücü ve sirkülasyon sorunlarına karşılık, nüfus demografisi iş gücü havuzunun yeterli olmasını sağlıyor.

• Sektörün verimlilik kavramını daha ciddi olarak sorgulamaya başladığı son yıllarda agresif büyüme stratejisi yerine özellikli ürün ve hizmetlerde rekabet şansını yükseltme eğilimine girmek önem taşıyor.

• Metrekare ve sepet verimliliğini artırmaya yönelik çalışmaların, tüm kategorilerde faydaya dönüşmesi sektör için önemli bir fırsat.

• Tüm AVM’lerde olmak değil, doğru lokasyonda ve doğru yapılandırılmış AVM’lerde olmak uzun vadeli yatırımlar için önemli bir fırsat.

• Türk markalarının yurt dışı itibarları, özellikle çevre pazarlarda çok yüksek. Bu itibarın verdiği güçle yeni pazarlara açılmak sektör için hala önemli bir fırsat.

• Türkiye’nin coğrafi konumu yakın coğrafyadaki tüketicilerin Türkiye’deki alışveriş olanaklarına kolay erişimini sağlıyor.

• Markalaşma çalışmalarında hız kazanan perakendecilerin örnek alınması ve marka yatırımlarının yapılması fırsatları da beraberinde getiriyor.

• Gıda perakendecileri daha bilinçli hale gelen tüketiciyi izleyerek, sağlıklı ürünler, hızlı tüketilebilen küçük paketler gibi çözümler üretiyor. Böylece özellikle çalışanların günlük alışverişi hızlandırılabiliyor.

• Doğru strateji ile hayata geçirilen Private Label uygulamaları sayesinde tüketicinin bu alandaki güveni arttı, Private Label ürünler perakendeciler için yüksek karlılık fırsatı yaratıyor.

• Yurt dışında mağaza açan Türk markalarının mağaza kiralarının, pazarlama ve tanıtım harcamalarının yüzde 50’sini karşılayan Turquality destekleri de sektör oyuncuları için fırsatlar yaratıyor.

TEHDİTLER

• Yükselme eğilimindeki enflasyon oranları, bankaların uyguladığı yüksek faizler, dalgalı döviz kurları ve yüksek cari açıktan dolayı devletin tüketimi azaltıp tasarrufları artırma yönünde politika izleme ihtimali sektörün önündeki en önemli tehditleri oluşturuyor.

• Tüketici güvenindeki bozulma, güvenlik kaygıları, sürekli hale gelen siyasi ve jeopolitik stres ortamı sektörü etkiliyor.

 • Turizm sektöründe yaşanan kayıplar perakende sektörünü olumsuz etkilemeye devam ediyor.

• Doğru lokasyonda bulunma eğilimi iyi perakendecilerin, iyi lokasyona erişimini daha zor ve maliyetli bir hale getiriyor.

• Ciro artışı olmasına rağmen karlılık oranları her yıl düşüyor. Bunda yüksek rekabet koşullarının etkisi var. Maliyet artışlarını müşteriye yansıtmak çok kolay değil.  Bu durum karlılığı genel olarak negatif etkiliyor.

• Sektöre hala ilgi var ancak yabancı yatırımcı eski motivasyonuna sahip değil. Yabancı yatırımcıların bir kısmının Türkiye pazarından çıkmış olması, gelecekte Türkiye’ye yönelmesi muhtemel yatırım fırsatlarını tehlikeye atıyor.

• Organize perakende sektörünün yüksek ve dövize bağlı dış borcu tehditler arasında yer alıyor.

• E-ticaretin yükselişi, bu alana giriş yapmakta geciken perakendeciler için bir risk oluşturuyor.

• Perakende sektörünün en önemli değer kaynağı insan olmasına rağmen perakendeciliğin hala tanımlı bir meslek grubu olarak kabul edilmemesi, lise ve sonrasındaki eğitim olanaklarının kısıtlı oluşu çalışan gelişimi ve sektörün büyümesi önünde çok önemli bir engel olarak karşımıza çıkıyor.

• Jeopolitik gerilimler, ‘Türk Malı’ imajına zarar verebiliyor.

• Yurt dışından alışveriş Türkiye’de yaygınlaşmaya başladı. E-ticaret kullanıcıları özellikle Çin’den çok uygun fiyatlarla ürün temin edebiliyor. Geçtiğimiz sene yurtdışından yapılan alışverişlerdeki 75 euro sınırının 30 euro sınırı çekilmesinin haksız rekabeti önleyici bir etkisi var ama iç pazar için yurtdışı alışverişin artması bir tehdit.